Czy pamiętacie nasz ostatni wpis o tureckiej kuchni oraz najpopularniejszej tureckiej potrawie? Wśród wielu znakomitych dań można wyróżnić także wypiek o nazwie... No właśnie!
Burek, borek czy börek?
Prawidłowa nazwa tego tureckiego przysmaku to börek. W związku z brakiem w naszym alfabecie litery „ö” słowo börek sprawia dużą trudność w wymowie. Dlatego też często można usłyszeć „spolszczone” wersje nazwy, takie jak burek czy borek. W naszym artykule będziemy zamiennie używać powyższych nazw.
Historia burka
Pochodzenie potrawy nie jest znane. Niektórzy uważają, że swoje początki miała w Persji, inni że w Turcji. Natomiast pewne jest, iż ciasto yufka (filo) używane było już przez tureckie ludy koczownicze. Z uwagi na jego lekkość, łatwość w przygotowaniu (niewiele składników) oraz łatwość w transporcie, ciasto zostało bardzo szybko rozpowszechnione na inne tereny. Tam przyjmowało różne formy w zależności od panujących w danym miejscu zwyczajów kulinarnych.
Niezależnie od kształtu czy nadzienia, wszystkie burki łączy niepowtarzalny i wyborny smak. Borek stanowił popularny wypiek w Imperium Osmańskim, które u szczytu potęgi obejmowało większość Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej i południowo-wschodniej Europy! Nic dziwnego, iż potrawa znana jest niemalże na całym świecie. Obecnie burek spożywany jest przede wszystkim w krajach śródziemnomorskich i arabskich. Popularny jest m.in. w Grecji, Albanii, Algierii, Tunezji.
Czym jest börek (burek, borek)?
Jest to rodzaj potrawy wykonanej z bardzo cienkiego ciasta zwanego yufka. Nadziewa się je różnego rodzaju farszem: serowym (zazwyczaj biały ser), mięsnym lub warzywnym (szpinak, ziemniak, por, cukinia). Spożywany jest najczęściej na śniadanie lub kolację. Oczywiście przy szklaneczce tureckiego çay!
Jest to także znakomity poczęstunek dla odwiedzających nas gości. Panie domu mają swoje sekretne przepisy, które pomagają im w wykonaniu idealnego borka. Można na przykład do rozmąconego jajka dodać mleko, olej oraz odrobinę sody. Dzięki temu ciasto nabiera objętości (podobnie jak w przypadku polskich naleśników).
Rodzaje börek (burek, borek)
W Turcji najpopularniejszą formą burka jest:
W przypadku pierwszego z nich przed przygotowaniem borka ciasto umieszcza się na krótką chwilę w gorącej wodzie (su w języku tureckim oznacza wodę). Dzięki temu jest on delikatny i rozpływa się w ustach. Następnie ciasto układa się warstwowo, a pomiędzy poszczególnymi warstwami umieszcza się farsz. Całość polewa się mieszanką rozmąconego jajka i zapieka w dużych, metalowych formach. Wyglądem przypomina nieco lasagne.
Drugi z borków swoją nazwę zawdzięcza kształtowi papierosa (gotowy wypiek jest cienki i podłużny). Z ciasta filo wykrawamy mniejsze kawałki w formie trójkątów. Farsz układamy od strony szerszej krawędzi, a następnie całość rolujemy. Ten rodzaj borka smażymy na głębokim oleju. Taki sposób przygotowania sprawia, że jest on niesamowicie chrupiący!
Ponadto, możecie spotkać również inne rodzaje:
- Kol böreği i Gül Böreği – borek przygotowany na bazie ciasta francuskiego. Nazwa związana jest z jego wyglądem. Ciasto formuje się w kształt długiego ramienia, które następnie zawija się w „różyczkę” (Gül Böreği) lub w kształt przypominajacy literę „S” (Kol böreği).
- Laz Böreği – burek na słodko! Jest to deser na bazie ciasta filo, masła, budyniu i sorbetu. Szczególnie znany we wschodnim regionie Morza Czarnego w Turcji (Artvin, Rize i Trabzon).
- Çiğ Böreği – wyglądający jak wielki pieróg
i wiele, wiele innych...To jakiego farszu użyjemy tak naprawdę zależy od naszej fantazji, ponieważ ciasto filo dobrze smakuje zarówno na słodko, jak i na wytrawnie.
Gdzie zjeść burek w Alanyi?
Ponieważ Borek (burek, börek) jest popularnym przysmakiem w Turcji, nie powinniście mieć problemu z jego znalezieniem. Jest on serwowany w restauracjach, piekarniach oraz typowych tureckich lokantach wraz z innymi daniami, mniej lub bardziej charakterystycznymi dla kraju. Natomiast my polecamy wam wybrać się do miejsc specjalizujących się w jego produkcji. To tutaj będziecie mogli skosztować najlepszego burka!
Będąc w Alanyi koniecznie zajrzyjcie do Saray Börekcisi niedaleko Szpitala Yaşam (Yaşam Hanstanesi). Znajdziecie tam przyjazną obsługę oraz różnego rodzaju burek. Zachęcamy do spróbowania przynajmniej kilku z nich. Burek kupujemy na kawałki, a należność wyliczana jest na podstawie jego wagi. Miejsce to jest kameralne i niewielkie, także z bliska możemy przyjrzeć się przysmakom i bez problemu wskazać palcem ten, który nas najbardziej zaintryguje. Sprawdziliśmy osobiście! Pisząc blog zajadamy Su böreği faszerowany serem oraz mięsem kupiony właśnie w Saray Börekcisi. Pyszności!
Miejcami wartymi polecenia są także Bülent Börek oraz Levent Börek. Wypatrujcie tych nazw na alanijskich ulicach!
Przepis na burek dla zapracowanych
Jeżeli chcielibyście przygotować to danie kuchni tureckiej w domu, ale jesteście zapracowani lub nie lubicie spędzać wiele czasu gotując, nic straconego! W polskich supermarketach jest możliwosć zakupienia gotowego ciasta filo (yufka). Wystarczy, że przygotujecie ulubiony farsz i przełożycie nim poszczególne płaty ciasta. Następnie całość wkładamy do piekarnika i czekamy na efekt końcowy!
Składniki na burek z farszem szpinakowo-serowym:
- 1 opakowanie ciasta filo (ok. 12 płatów ciasta)
- 3 łyżki oliwy z oliwek
- 1/2 szklanki mleka
- 2 jajka
- 1 mała cebula
- 1 ząbek czosnku
- 500 g świeżego szpinaku
- 130 g sera feta
- pieprz
- sól (opcjonalnie), ser feta nada słony smak potrawie
- ¼ szklanki wody gazowanej (opcjonalnie)
- sezam/czarnuszka (opcjonalnie)
Z przepisu wychodzi około 12 kawałków
Czas potrzebny na przygotowanie to około 30 minut
Czas pieczenia około 25-30 minut (czas zależny od piekarnika), do zezłocenia
Temperatura pieczenia 170 st. (termoobieg)/190 st. (bez termoobiegu)
Przepis:
1. Cebulę obieramy i drobno siekamy. Na łyżce oliwy smażymy ją na średnim ogniu aż do zeszklenia (około 4-5 minut).
2. Dodajemy przeciśnięty przez praskę czosnek i całość chwilę smażymy. Ważne, aby nie przypalić czosnku!
3. Dodajemy umyty i osuszony szpinak. Smażymy na dużym ogniu, od czasu do czasu mieszając.
4. Kiedy płyn odparuje a objętość znacznie się zmniejszy (zajmie to około 5-10 minut) farsz doprawiamy przyprawami i odstawiamy do ostygnięcia. W tym czasie:
- nagrzewamy piekarnik,
- w kubku łączymy 2 łyżki oliwy z oliwek, mleko, jajka, wodę gazowaną (opcjonalnie). Mieszankę odstawiamy na bok,
- blachę wykładamy papierem do pieczenia.
5. Kiedy farsz nabierze temperatury pokojowej dodajemy pokruszony ser feta.
6. Na blaszce układamy cztery płaty ciasta filo tak, aby pokrywały one dokładnie powierzchnię blachy. Następnie wierzch smarujemy przygotowaną mieszanką oliwa-mleko-jajko. Ponownie nakładamy dwa płaty ciasta filo. Tym razem już bez zastosowania mieszanki.
7. Teraz przyszedł czas na nałożenie farszu szpinakowo-serowego na arkusze ciasta. Farsz należy rozsmarować cienko i równomiernie.
8. Farsz przykrywamy dwoma płatami ciasta filo. Następnie wierzch smarujemy przygotowaną mieszanką oliwa-mleko-jajko i ponownie nakładamy dwa płaty ciasta filo. Tym razem bez zastosowania mieszanki. Nakładamy farsz szpinakowo-serowy.
9. Na farszu umieszczamy kolejne dwie warstwy ciasta. Smarujemy je mieszanką oliwa-mleko-jajko.
10. Części ciasta, które ewentualnie wystają poza formę należy zgiąć do środka i posmarować mieszanką.
11. Nożem delikatnie nacinamy ciasto dzieląc je na równych 12 części. Czynność ta ułatwi rozdzielanie porcji po zakończeniu pieczenia.
12. Górną warstwę można posypać sezamem/czarnuszką.
13. Burek wkładamy do piekarnika na około 25-30 min.
14. Kiedy nabierze złocistego koloru borek wyciągamy z piekarnika i cieszymy się jego smakiem, jednocześnie wyobrażając sobie, że jesteśmy w Turcji :)
Przepis dla ambitnych
Jeżeli lubisz gotować, możesz pokusić się o własnoręczne przygotowanie ciasta filo (yufka). Ostrzegamy jednak, że jest to czasochłonny proces wymagający cierpliwości!
Składniki na ciasto:
- 500 g mąki pszennej (najlepsza typ 500)
- 250 ml ciepłej (nie wrzącej) wody
- sól
- 1 duże jajko
- 250-300 g masła
1. Mąkę przesiewamy na stolnicę. Wykonujemy niewielkie zagłębienie w środku, do którego wbijamy jajko. Dodajemy łyżeczję soli i wodę.
2. Ciasto wyrabiamy. Można dodać odrobinę maki, jednakże musimy uważać z jej ilością, ponieważ ciasto może stać się mało elastyczne.
3. Ciasto dzielimy na mniejsze kulki (około 12 sztuk) i przykrywamy. Ciasto powinno leżakować w chłodnym miejscu mniej więcej 2 godziny.
4. W tym czasie rozpuszczamy masło na niewielkim ogniu.
5. Każdą kulkę rozwałkowujemy na bardzo cienkie placki. Stolnicę radzimy podsypać odrobiną mąki, ponieważ ciasto może lepić się do jej powierzchni.
6. Gotowe placki smarujemy roztopionym masłem i układamy jeden na drugim, uważając aby się nie skleiły.
Następnie postępujemy jak w przepisie u góry i zajadamy własnoręcznie przygotowanego borka!
